Eikeltjes eten..?
''Kroezenboom uit Tubbergen'' +- 500 jaar oud
Eikeltjes eten? jazeker kan dat!
Het kost wel even wat werk maar ze liggen letterlijk voor het oprapen.
Het kost een eikenboom gemiddeld 25 jaar voordat hij smakelijke vruchten voortbrengt. Meestal worden de eiken zoon 300 jaar oud, maar ze kunnen natuurlijk ook veel ouder worden.
Alle soorten eikeltjes zijn eetbaar. Ze verschillen alleen in afmeting en gehalte van tannine (bitterstof). Tannine werd vroeger gebruikt om huiden van dieren te verven, wol te verven en een aantal huidaandoeningen te behandelen. Als wij grote hoeveelheden tannine eten is dit slecht voor onze nieren. Tannine vind je bijvoorbeeld ook in wijn.
Er zijn wereldwijd honderden eikensoorten maar in Nederland komen de Amerikaanse eik, Winter- en Zomereik het meeste voor.
Eikels zijn overvloedig en buitengewoon voedzaam; vol eiwitten en vetzuren. Je moet ze oogsten, uitlogen, schillen en drogen voordat je ermee kunt koken of eten. Het lijkt veel werk maar het is erg leuk om te doen en vele handen maken licht werk als je kinderen hebt.
''The Angel Oak Tree''' uit south Carolina. +- 1500 jaar oud.
Eikeltjes verzamelen en sorteren...
Je kunt eikels rapen van oktober tot december.
Raap je bij meerdere eiken? Dan kan je de eikels apart van elkaar houden, het kan zijn dat de ene langer bitter blijven dan de andere.
Pluk geen groene eikels uit de boom. Als er op de grond groene eikels liggen kun je die wel meenemen, als je ze een dagje in de zon legt worden ze vanzelf bruin.
Na het verzamelen van de eikels plaats je ze in een gootsteen vol koud water en slinger je ze rond. Op deze manier scheid je de goeie eikels van beschadigde eikels en zo maak je ze gelijk schoon. Eikels die slecht zijn of door kevers beschadigd zijn zullen drijven, deze haal je uit het water en kun je weggooien. Degenen die zinken zijn niet allemaal schadevrij, maar degenen die zweven zijn wel zeker beschadigt.
Wacht niet met sorteren. Als je ze een week laat liggen voordat je gaat sorteren, zullen de goede eikels beginnen te drogen. Naarmate ze opdrogen, worden ze drijvend, en sommige die goed zijn, kunnen drijven met degenen die beschadigd zijn, waardoor de drijftest onnauwkeurig wordt.
Als je ze even wil bewaren kun je ze uitspreiden en laten drogen. Bewaar ze daarna in een katoenen tas, mand of op een rek op de vloer.
Mix ze elke week even door en haal de eikels weg die er niet goed uitzien.
Kraken en pellen van de eikeltjes...
Eikels pellen is een koud kunstje maar wel één die erg tijd rovend is, zeker als je een aantal kilo aan eikels hebt te gaan.
Eerst moet je de eikels kraken dat kan je doen met zoals ik ( zie foto 1 ) met een vijzel maar het kan natuurlijk ook gewoon met een steen, notenkraker, hamer of door ze met een scherp mes in vieren te snijden.
Als je dit hebt gedaan kun je ervoor kiezen ze gelijk te pellen zoals ik heb gedaan op de foto of om ze eerst te drogen in een dehydrator, in een oven op +- 60 graden voor een uurtje of door ze in de zon te leggen maar die is niet heel fel meer in de herfst om ze goed te kunnen drogen.
Na het drogen scheid je de schillen en de noten van elkaar. Het kan zijn dat het bruine vliesje er nog niet goed af deze mag je laten zitten maar je kan het er ook afhalen. Dit doe je door is de noten in je handen door elkaar te wrijven/kneden en dan komt het vanzelf los.
''De indianen hadden een grote rieten schaal daar wreven/kneden ze de noten met hun handen over elkaar heen en bliezen de schillen tijden het wijven eruit''
Koud uitlogen van de eikeltjes...
Koud uitlogen van de eikeltjes doe je om het tannine uit de eikeltjes te halen,dit is de stof die voor een bittere smaak zorgt. Als wij grote hoeveelheden tannine eten is dit slecht voor onze nieren. Mijn voorkeur gaat uit naar koud logen omdat dan de vitamines en mineralen beter bewaard blijven en ook omdat het zetmeelgehalte behouden blijft. Hierdoor werkt het meel ook beter voor het maken van brood, pannenkoeken, koekjes en/of muffins.
Het uitlogen van kleinere deeltjes is efficiënter voor het verwijderen van de bittere tannines. Grotere deeltjes vereisen meer uitloog tijd. Het duurde ongeveer 2,5 uur om de tannine van de eikels te verwijderen.
Een snelle en makkelijke manier te logen lees je hieronder.
- Doe de gewenste hoeveelheid eikels in een blender en voeg 2x zoveel water toe en blender het tot een soort van eikel slurry.
- Neem een katoenen doek (deze krijgt vlekken).
Leg de doek in een grote pan en doe hier de eikel slurry in en vul de pan verder af met water. Laat de eikels slurry een uur in het water rusten en giet de pan af en pers al het overtollige water uit de doek. - Week nog zeker 2x dertig minuten en laat opnieuw uitlekken.
- Proef! Afhankelijk van het type eik waar je eikel vandaan kwam. De eikels kunnen goed smaken of ze zijn nog wat bitter en je kunt veel meer tannine verwijderen. Als de eikel slurry nog steeds erg bitter / onaangenaam smaken, kan je het nog eens één uur weken en daarna nog eens 30 minuten. Als ze redelijke smaken kun je ze nog 1 of 2 keer 30 minuten weken en blijf proeven om te kijken of het goed is.
Je wilt niet teveel weken, omdat je het risico loopt een deel van de eikelsmaak te verwijderen.
'' De indianen legden vaak manden met eikels in rivieren of beken. Stromend water verwijdert snel tannines. Dus als je een riviertje/meertje in de buurt hebt zou ik het zeker proberen. ''
Drogen van het meel...
Om het meel te drogen kun je dan doen met behulp van een dehydrator of met een oven. Wij hebben geen dehydrator en gebruiken dus een oven. Verdeel de meel gelijkmatig op een bakplaat en zet deze in de oven op +- 60 graden en zet de oven deur of een kiertje . Je moet tussendoor vaak roeren zodat de natte gedeeltes droog worden.
Als het meel droog is kun je het verpakken, invriezen of in een pot bewaren.
Het blijft zeker wel een jaar goed.
Recepten...
